دانلود کتاب Księstwa Rzeczpospolitej. Państwo magnackie jako region polityczny = The duchies of the Polish-Lithuanian commonwealth.

W latach dwudziestych XIX w. rody arystokratyczne Hohenzollernów i  Radziwiłłów stanęły przed wspólnym dylematem dotyczącym planów małżeństwa pomiędzy synem króla Prus, królewiczem Wilhelmem, a córką księcia Antoniego Radziwiłła, księżniczką Elizą. Małżeństwo nie doszło do skutku przede wszystkim z powodów politycznych. Dwór pruski nie chciał komplikować swej pozycji w kwestii polskiej. Prusy panowały wówczas nad częścią Polski, a jego władca nosił tytuł wielkiego księcia poznańskiego.
Większa część dawnej Rzeczpospolitej była jednak pod panowaniem Rosji, której władca nosił tytuł króla Polski. Ślub z polską księżniczką mógł zobowiązywać dwór pruski do ustępstw wobec Polaków, mógł również pogorszyć stosunki prusko-rosyjskie. Ofi cjalnym argumentem była jednak teza o braku równości urodzenia pomiędzy niedoszłymi małżonkami. Wilhelm był niemieckim księciem, synem króla Prus, a więc przedstawicielem rodu panującego. Radziwiłłowie, choć przysługiwał im tytuł książęcy, nie posiadali statusu panujących monarchów. Nie posiadali również przywileju mniej znaczących rodów niemieckiej arystokracji, które po upadku Rzeszy utraciły, co prawda, swoje odrębne władztwa terytorialne, lecz w ramach państw Związku Niemieckiego zostały uznane za równe dynastiom panującym (z przyznaniem rodowej suwerenności). Zarzut nierówności książąt Radziwiłłów był jednak dla wielu obserwantów (i dla samych Radziwiłłów) absurdalny. Matką Radziwiłłówny była księżniczka pruska, Luiza Hohenzollern (stryjeczna siostra króla pruskiego). Gdy w 1795 r. oświadczył się jej Antoni Radziwiłł,
pojawiały się, co prawda, obiekcje ze strony dworu pruskiego, do ślubu jednak doszło. Pruski monarcha przysłał nawet na tę uroczystość klejnoty koronne (Bartoszewicz 1928). Radziwiłłowie także wcześniej zawierali – na zasadach równości – małżeństwa z przedstawicielami panujących dynastii niemieckich (Hohenzollernami, Wittelsbachami, Anhaltami, Thurn-Taxis).