دانلود کتاب Chaos Theory in the Social Sciences: Foundations and Applications
by L. Douglas Kiel
|
عنوان فارسی: نظریه آشوب در علوم اجتماعی: مبانی و برنامه های کاربردی |
دانلود کتاب
جزییات کتاب
نظریهی آشوب (chaos) در ادامهی نظریات بسیاری که علم فیزیک را متحول کردند به نقد بیشتر نگاه نیوتونی به جهان فیزیکی انجامید. این نظریه در نیمهی دوم قرن بیستم و در شرایطی ظهور کرد که نیاز به تحلیل سیستمهایی بود که از فرمولهای سادهی علی پیروی نمیکردند بلکه این فیدبکها بودند که تعیینکنندهی فرایندهای بعدی بودند؛ در این سیستمهای زمانمند، شکلگیری این فرایندها بهنحوی پیچیده بودکه امکان پیشبینی ساده و فرمولهی آن طبق قواعد قبلی امکانپذیر نبود. نظریهی آشوب بیش از پیش عدم قطعیت، عدم ثبات و پیچیدگی را به علوم طبیعی وارد کرد و خیلی زود در ریاضیات جای خود را یافت. اما آنچه درمورد این نظریه اهمیت دارد استفادهای است که از آن در تحلیلهای اجتماعی میتوان به عمل آورد. پیچیدگی، عدم قطعیت، بیثباتی و اهمیت زمان همه و همه نشاندهندهی بالقوگیهای این نظریه برای بهکاررفتن درسیستمهای اجتماعی پیچیده است.
کتاب «نظریهی آشوب در علوم اجتماعی: بنیادها و کاربردها» در سال 1996 توسط انتشارات دانشگاه میشیگان منتشر شده است. در این کتاب تاریخ نظریهی آشوب در علوم طبیعی مرور میشود؛ نحوهی شکلگیری این نظریه، محتوای دقیق و گسترش آن درعرصههای مختلف علوم همچون بیولوژی و هواشناسی مورد بررسی قرار میگیرد. در مقدمهی کتاب ذکر شده است« به نظر میرسد نظریهی آشوب ابزاری برای همگرایی بین علوم طبیعی و علوم اجتماعی به دست میدهد»، چرا که تمرکز بر «آشوب» چه در علوم طبیعی و چه در علوم اجتماعی پیچیدگیهایی را بههمراه دارد و پارامترهایی را به تحلیل وارد میکند که دیگر نمیتوان از قطعیت علوم طبیعی درمقابل عدم قطعیت علوم اجتماعی، یا پیشبینی پذیری تام در مقابل پیشبینیناپذیری سخن گفت.
کتاب بهطور کامل ریاضیات این نظریه را بررسی میکند و پس از معرفی بنیادهای نظریه در علوم طبیعی، طرح کاربردهای آن در علوم اجتماعی را پی میگیرد. در فصلهای به کاربرد نظریهی آشوب در اقتصاد و علوم سیاسی میپردازد. متفکرین این حوزهها را معرفی میکند و مسائل روششناختی مرتبط با این نظریه در چنین عرصههایی را مطرح و تحلیل مینماید. بهعلاوه کاربردهای این نظریه در عرصهی مدیریت اجتماعی را مورد بررسی قرار میدهد.
در فصل آخر که دیوید هاروی و مایکل رید آنرا نگاشتهاند و «علوم اجتماعی بهمثابهی مطالعهی سیستمهای پیچیده» نام دارد برخی مسائل معرفتشناختی در علوم اجتماعی مطرح میگردد. بهویژه رابطهی بین علوم طبیعی و اجتماعی مجددا مورد بررسی قرار میگیرد و نقش نظریهی آشوب بهعنوان پلی میان این دو دیده میشود. هاروی و رید شرایط استفاده از نظریهی آشوب در علوم اجتماعی را توضیح میدهند.
خوانش چنین کتابهایی در وضعیت کنونی علوم اجتماعی در ایران مفید مینماید؛ چرا که بهطور معمول اسلوبهای روشی و معرفتشناختی علوم اجتماعی در فضای دانشگاهی و آموزشی آنچنان تحولی نسبت به بنیانهای کلاسیک و اولیهی این علوم نداشته است.
بهویژه اهمیت مضاعف چنین کتابی که به معرفی کامل نظریهی آشوب و امکانها و شرایط کاربرد آن در علوم اجتماعی میپردازد در این است که میتوان راههایی را برای بررسی جهان اجتماعی کنونی با همهی سیالیتها، پیچیدگیها و در همتنیدگیها، عدم قطعیتها و «آشوبی» که در آن گرفتار است به آزمون گذاشت.