دانلود کتاب The Selfish Gene
by Richard Dawkins
|
عنوان فارسی: ژن خودخواه |
دانلود کتاب
جزییات کتاب
به ژنی در انتخابِ طبیعی برتری داده میشود که تجمعِ همتاهایِ آن در خزانۀ ژنی رو به افزایش باشد.توجهِ ما به ژن هایی است که به نظر میرسد رویِ رفتارِ اجتماعیِ دارندگانش اثر میگذارد، پس بیایید برایِ ژن ها تا حدی هوش و آزادی قائل شویم تا این نوشته و ریویو برایتان ملموس تر باشد.
دوستانِ گرامی، ژنِ خودخواه، فقط یک قطعۀ کوچک از دی اِن اِی نیست. بلکه همۀ نسخه هایِ قطعۀ خاصی از «دی اِن اِی» منتشر شده در سراسرِ جهان است و هدفش این است که تعدادِ خود را در خزانۀ ژنی افزایش دهد و این کار را با برنامه ریزی برایِ بقا و تولیدِ مثلِ بدن هایی که در آن است، انجام میدهد.
همۀ ما موجودات، ماشینِ بقا هستیم، برایِ یک نوع همتاساز که آن را «دی اِن اِی» مینامیم... این همتاسازها برایِ بقایِ خود ماشینهایِ مختلفی را ساخته اند... به عنوانِ مثال، میمون ماشینی است که ژن ها را در بالایِ درخت حفظ میکند.. ماهی ماشینی است که ژن را در آب نگه میدارد... و کرم دستگاهی است که ژن را در زیرِ خاک با ... نگه میدارد... پس دوستانِ من، دی اِن اِی عملکردِ اسرارآمیزی دارد.
بدنِ ما انسانها و موجوداتِ دیگر، ماشینی است که برایِ ژنهایش از هیچ کوششی فروگذار نمیکند.. ژن در هر بدن برایِ بقا از بهترین فرصت ها استفاده میکند، این فرصت ها بسته به آنکه بدن نر باشد یا ماده، با هم فرق دارند.
خوب دوستانِ خوبم، برای اینکه این ریویو خسته کننده و تخصصی نباشد.. سعی میکنم مثال هایِ جالب و نکته هایِ مهم در این کتاب و همۀ فصل هایش، در موردِ ژن را برایِ شما دوست دارانِ دانش و خرد، در زیر بنویسم.
--------------------------------------------
ژن هایِ خودخواه، گاهی با روشِ ایثارگری در بین همنوعان، سعی به بقایِ خود میکنند: مثلاً برخی از بابون ها ژنی وجود دارد، به نامِ « اگر یک نرِ بالغ هستی، از گروه در مقابلِ پلنگ دفاع کن» ... به این ترتیب بابونِ بالغ جانِ خود را برایِ دفاع از سایرین به خطر می اندازد.
--------------------------------------------
گاهی اوقات در طبیعت، بر خلافِ خواستۀ ژنِ خودخواه، عمل میشود
مثلاً دیده شده که یک میمونِ مادر که داغ دار است و بچۀ خود را از دست داده، به جایِ تولیدِ مثل و تلاش برایِ بقایِ ژن هایِ خود، بچۀ میمونِ دیگری را از او میدزد و بزرگ میکند... با اینکار نه تنها به بقایِ ژنِ خود کمکی نکرده، بلکه این شانس را به رقیبِ ژنیِ خود داده تا تولیدِ مثلِ دوباره داشته باشد
یا اینکه برخی از ماده ها وجود دارند که بچۀ یتیمی را بزرگ میکنند... در صورتیکه طبقِ قواعدِ ژنِ خودخواه، باید بچۀ یتیم از گرسنگی بمیرد
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه با تقلب به بقایِ خود کمک میکند
به عنوانِ مثال، فاخته ها سعی میکنند تخم هایِ خود را به لانه هایِ پرندگانِ دیگر برده، تا آنها رویِ تخم بنشینند... حال اگر پرندۀ دیگر از تخمهایش شناخت داشته باشد، با پا تخمِ اضافه را به پایین می اندازد... اما برخی از پرندگان مانندِ کاکایی ها، به تخمی که رویِ آن نشسته اند، توجه نکرده، و فریب میخورند
حال در گروه هایِ گوناگون ژنِ راستگو و ژنِ ایثارگر، متفاوت است
ایثارگران، وقتی متوجه میشوند یکی از تخم ها مالِ خودشان نیست، بازهم آن را بزرگ میکنند، با اینکار باعث میشوند تا ژنِ تقلب در گروه پخش شود.. زیرا آن پرندۀ متقلب تند تند تخم گذاری میکند و اینکار را انجام میدهد
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به خیانت رو می آورد
مثلاً وقتی ماده ای میبیند که جفتش در نبرد با نرِ دیگر مغلوب شده، سریع به سمتِ نرِ پیروز رفته و با او جفت گیری میکند تا ژنِ برتر حاصل شود
گاهی اوقات ژنِ خودخواه با دروغ به بقایِ خود کمک میکند
در پرندگان، وقتی مادر برایِ بچه ها کرم یا حشره می آورد، بچه ها دهانِ خود را باز میکنند و مادر به میزانِ صدا دقت کرده و به آنها خوراک میدهد، هر کدام گرسنه تر باشد بیشتر صدا میزند.... حال ممکن است ژنِ خودخواه در یکی از جوجه ها بیشتر باشد، در نتیجه جوجه تقلب کرده و وقتی سیر شده دوباره صدایِ بلند میدهد، هم مادر را گول میزند و هم به خواهر و برادرانش خیانت میکند و خواهر و برادرانش از گشنگی میمیرنند
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به تهدید رو می آورد
مثلاً در پرندگان دو حالت دارد، یکی از جوجه ها که بزرگتر و قوی تر است، با صدایِ جیک جیکِ زیاد توجه شکارچیان را به آنها جلب میکند و میگوید: روباه، روباه بیا ما را بخور... لذا مادرش مجبور است دهانش را ببند و او راضی نگه دارد
اما زمانی میرسد که جوجۀ ضعیفتر، ژنِ هوشمندی دارد، وقتی میبیند به او خوراک نمیرسد، شکارچی را صدا میکند، تا مادر فرار کرده، روباه بیاید و آن جوجۀ بزرگتر و زورگو را بخورد
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به دستور رو می آورد
مثلاً اگر توله ای یا جوجه ای به دنیا بیاید و از خواهران و برادرانِ دیگرش کوچکتر و ضعیف تر و نحیف تر باشد، ژنی به او دستور میدهد که: « بدن، اگر از آنهایی که باهم زاده شده اید، خیلی کوچکتر هستی، تقلا نکن و بمیر»... و حتی بهتر است خوراکِ توله هایِ دیگر شود...به این ترتیب بیشترین سود را نصیبِ ژن هایش میکند
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به کشتن و قتل رو می آورد
مثلاً پرندۀ «راهنمایِ کندویِ عسل»، مثلِ فاخته ها متقلب است و تخمِ خود را در لانۀ پرندگانِ دیگر میگذارد... این نوع پرنده، نوکِ تیز و خمیده ای دارد... وقتی از تخم بیرون می آید.. سریع جوجه هایِ دیگر را سوراخ سوراخ کرده و میکشد، تا برایِ گرفتنِ خوراک از دهانِ مادرِ ناتنیِ خود، با او رقابت نکنند
یا نوعی پرستو، تخمِ خود را در لانۀ زاغ میگذارد... جوجه زودتر سر از تخم درآورده. و تخمِ زاغ را میانِ برجستگی هایِ بالش گذاشته و آن را به پایین پرت میکند
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به انتخاب رو می آورد
مثلاً اگر ببیند تعداد نرها زیاد شده اند... نمیگذارد تخمدان ها اسپرمِ نرساز را دریافت کنند... در حالتِ عادی، ژنِ خودخواه ترجیه میدهد،والد، ماده به دنیا بیاورد
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به برده داری رو می آورد
مثلاً گونه ای از مورچه ها هستند که به مورچه هایِ دیگر حمله کرده و سربازان را میکشند، و تخمهایِ ملکه را دزدیده و به لانۀ خود می آورند... وقتی بچه ها به دنیا می آیند، از آنها به عنوانِ برده استفاده میکنند
--------------------------------------------
گاهی اوقات ژنِ خودخواه برایِ بقا به همزیستی رو می آورد
مثلاً گونه ای از مورچه ها وجود دارند که از شته ها به عنوانِ حیوانِ خانگی استفاده میکنند، یعنی شته ها شیرۀ گیاهان را میمکند، سپس مورچه ها شته ها را میدوشند و این شیره را از پشتشان در می آورند... در ازایِ آن مورچه ها از خانۀ شته ها همچون سربازان محافظت میکنند
ما انسان ها، در سلول هایمان چیزهایِ ریزی وجود دارد به نامِ «میتوکندری»... «میتوکندری» کارخانه هایِ شیمیاییِ کوچکی هستند که وظیفۀ تولیدِ انرژی را دارند... «میتوکندری» ها در اصل باکتری هایِ همزیستی هستند که از ابتدایِ تکامل با سلول هایِ ما پیوند یافته اند و داد و ستد میکنند
--------------------------------------------
گاهی اوقات یک ژن بی جهت ژن هایِ دیگر را از بین میبرد... این ژنها دستگاه را بهم میریزند... مانندِ «ژنِ تی»... مثلاً در موش ها اگر موشی در کودکی دو ژنِ تی داشته باشد، در کودکی میمیرد
--------------------------------------------
تنها چیزی که ژن ها به طورِ مستقیم میتوانند آن را تحتِ تأثیر قرار دهند، ترکیبِ پروتئین است.